Soonka Sunaha ah & Maalmihiisa

Soonka Sunaha ah & Maalmihiisa Q.11aad

(6) In Bisha Rajab la soomo
Hore ayaan uga soo hadalay in Billaha xurmada leh la soomaa ay sunada ka mid tahay, Bisha Rajabna waxay ka mid tahay Billaha xurmada leh, laakiin in Bisha Rajab keligeed Soon lagu gaar yeelo, waxa diidey qaar saxaabada ka mid ah, in Soonka lagu dhamaystiro iyadana waxa diidey qaar Cullimada ka mid sida mad’habka Xanaabilada.
(7) In maalmaha Isniinta, Khamiista, Jimcaha,Sabtida & Axada la soomo
Soonka maalmahan waxa mid kastaaba ku soo arooray Axaadiis waxayna yihiin:
“Rasuulka waxa la waydiiyey Soonka Maalinta Isniinta wuxuu yidhi: waa Maalintii la I dhalay, waxyigana la igu soo dejiyey” “Nebigu SCW wuxuu ahaa mid sooma Isniinta & Khamiista”.
“Nebigu SCW wuxuu Soonkiisu u badnaa Sabtida iyo Axada, wuxuu odhan jirey : waa Laba Cisho oo Ciid u ah Gaalada, waxaan jecelahay inaan khilaafo”. “Rasuulku wuxuu ahaa mid sooma Saddex Cisho bilowga Bil kasta, waxaana yarayd inuu afuro Maalinta Jimcaha” markaa Jimcaha keligii in la soomo waa la diidey hore ayaan u soo sheegnay, markaa tani waxay noqonay in Jimcaha la raacsiiyo Maalin ka horraysa ama ka danbaysa.
(8) In Bil kasta Saddexda Cisho ee 13-ka,14-ka,15-ka la soomo
Maalmahaas waxa loo yaqaanaa ayaamul biid, Nebigu SCW wuxuu yidhi: “Haddii aad soontay, soon Ayaamaha cad”.[13,14,15].
(9) In Maalina la soomo Maalina la afuro
Waana Soonka ugu fadliga badan ee Rasuulku inoo sheegay, wuxuu yidhi:
“Soon, Soonka ugu Fadliga badan oo ah Soonka Daawuud, Maalina Soon,Maalina afur”.
Ma jiraa Soon Kale Oo Waajib Ah?
Waxa jira Soon kale oo Qofka Muslimka ah waajib ku noqonaya haddii la helo Xaalado gaar ah:
1. In Kafaaro Gud ku waajibo, kaasoo noqon kara:-
b) Soonka Kafaaro gudka Dilka.
t)Soonka Kafaaro gudka Dihaarka.
j)Soonka Ninka Ramadaan isagoo sooman Xaaskiisa u galmooda.
x) Soonka Mutcada Xajka.
kh)Soonka Ugaadh Dilka, Ugaadha Xaramka.
d) Soonka Kafaaro gudka ka dhaarashada Xaaska.
r) Soonka Kafaaro gudka Dhaarta.

2. Soonka Nadarka
3. Soonka Xiirashada iyadoo aanu ka xalaaloobin Xajka (waa Qofkii oo xiirta isagoo xajkii aan dhamaysan, cudur daar ku yimi awgiis, sida isagoo madax injiri ka gasho, ama xanuun.
Soonkan aan kor ku xusnay oo faahfaahsan waa sidan :
Soonka Kafaaro gudka Dilka
Haddii Qofka Muslimka ahi uu dilo Qof kale oo Muslim ah, dilkaasina yahay mid aan badheedh ahayn (Dil Kama ah) waxa ku waajib noqonaya:
(b) Inuu Qof Addoon Mu’min ah xorreeyo.
(t) Inuu Magtiisii bixiyo, haddii aan laga dhaafin.
Haddaba haddii uu heli waayo inuu Addoon Mu’min ah xorreeyo, taasoo noqon karta inuu Addoonba waayo, ama uu Qiimihii heli waayo, waxa ku waajibaya inuu Laba Billood (60 Cisho) oo isku xidhiidhsan soomo. Illaahay baa yidhi: “Muumin inuu Muumin dilo yey dhicin, iyadoo si kama ah udhacda mooyaane, Qofka Muumin si aan badheedh ahayn u dila waa inuu Qof Mumin ah xorreeyo, Magtiina waa inuu iska bixiyo, iyadoo laga dhaafo mooyaane, haddii uu ka soo jeedo Qolo Caddaw Muslimiinta ku ah (Gaalo) Isaguna (kan la diley) yahay Muumin, waa inuu Qof Muumin ah Xorreeyo, haddii uu ka soo jeedo (kan la diley) Qolo iyaga iyo Muslimiinta heshiis dhexyaal, waa inuu Magtii iska bixiyo, Qof Muumin ahna xorreeyo, haddii uu heli waayo (Addoon uu xorreeyo) waa inuu Laba Billood oo xidhiidh ah soomo, taasoo u ah Toobad keen, Illaahay waa Cilmi dheere, Xikmad badan”.
Soonka Kafaaro Gudka Dihaarka.

Haddii ay dhacdo in Ninku Xaaskiisa ku yidhaahdo “Hooyaday baad iga tahay” Shareecadu waxay u taqaan Dihaar, oo macnihiisu yahay sida oogada hooyaday iga tahay ayaad iga tahay, waxaana ka dhalanaya in aanu Naagta u dhowaan karin ilaa uu la yimaado kafaaro gud ah, inuu Qof Addoon ah xorreeyo, haddii uu waayo ama awoodi kari waayo, waxa laga doonayaa inuu Laba Billood oo xidhiidh ah soomo, haddii uu awoodi waayo, wuxuu quudinayaa Lixdan Miskiin ama hal mar ha wada dhergiyo, ama hal hal wax ha u siiyo.